Czy Ciebie też czasem skręca w żołądku na myśl o poniedziałkowym poranku? Zastanawiasz się, czy przytyki szefa i złośliwi współpracownicy to norma? A może właśnie szukasz nowej pracy i zależy Ci na dobrej atmosferze? Fundacja Vamos zorganizowała wyjątkowy projekt o krytycznym myśleniu w życiu zawodowym, na którym rozmawialiśmy o mobbingu.
W dniach 4-12 października 2021 w Czarnieckiej Górze spotkały się 32 osoby z 6 krajów: Polski, Chorwacji, Portugalii, Czech, Ukrainy i Hiszpanii. Co dokładnie robiliśmy? Zapraszamy do przeczytania obszernej relacji wraz z osobistymi doświadczeniami uczestników. Warto!
Cel i założenia projektu
Celem projektu Critical Workers jest przeciwdziałanie mobbingowi oraz pobudzanie krytycznego myślenia wśród młodzieży wchodzącej na rynek pracy. Zależy nam na tym, aby młodzi ludzie mieli świadomość przejawów mobbingu, mechanizmów, które go warunkują i technik manipulacji stosowanych przez sprawców. Tylko wtedy mogą skutecznie egzekwować swoje prawa pracownicze.
Inicjatywa projektu powstała jesienią 2019 podczas wymiany młodzieży w Armenii poświęconej krytycznemu myśleniu w mediach. Jej źródła tkwią również w osobistych doświadczeniach organizatorek…
Czym jest mobbing? To określenie obejmujące ogół negatywnych, agresywnych, poniżających, uporczywych zachowań wobec pracownika, których mogą dopuszczać się zarówno przełożeni, jak i współpracownicy. Mobbing ma wiele twarzy i często oparty jest na manipulacji, która sprawia, że bardzo trudno jest prawidłowo rozeznać się w sytuacji.
Uczestnicy projektu „Critical Workers” to młodzież w wieku 21-30 lat. Są to osoby, które mają za sobą pierwsze doświadczenia zawodowe lub też planują wkroczenie na rynek pracy w niedalekiej przyszłości. Po drodze czeka na nich wiele pułapek, zależy nam, aby potrafili ich uniknąć albo obronić się we właściwy sposób.
Czy projekt osiągnął swój cel? Postanowiliśmy zapytać o to uczestników. Przeczytaj relację z pierwszej ręki:
“Moje wspomnienia z wyjazdu” – Anna Różak z polskiego teamu
Jeśli chodzi o wymianę, skusiły mnie dwie rzeczy. Jedna to możliwość zdobycia wiedzy o mobbingu. Jestem osobą przed 30-stką, mam za sobą pierwsze doświadczenia zawodowe. I, prawdopodobnie, pierwsze zetknięcie z mobbingiem. Skąd “prawdopodobnie”? Ponieważ przed wzięciem udziału w projekcie nie do końca wiedziałam, czym jest mobbing. Z jednej strony definicję zna każdy. Z drugiej, nieco wstyd się przyznać, że może to być także nasze doświadczenie. W końcu mobbing kojarzy się ze skrajnościami, takimi jak przemoc czy molestowanie seksualne. Dodatkowo dochodzi zjawisko wtórnej wiktymizacji, które w Polsce ma się całkiem dobrze… ale po kolei.
Poza możliwością zdobycia wiedzy i wymiany doświadczeń, do wzięcia udziału w projekcie skłoniła mnie jeszcze jedna rzecz. I znów nieco wstyd się przyznać, ale było nią to, że udział był… nieodpłatny. Dlatego jeśli czytasz ten artykuł, ponieważ chcesz wziąć udział, ale zastanawiasz się, czy nie ma kruczków i czy darmowe naprawdę jest darmowe: jest. Jedź śmiało, zdobądź wiedzę i przeżyj fantastyczną przygodę!
Cykl warsztatów podczas wymiany był bardzo harmonijnie rozplanowany, z podziałem na twardą wiedzę, statystyki, warsztaty i dyskusję. Organizatorki zaplanowały naukę przez doświadczenie. Pierwsze półtora dnia poświęciliśmy głównie merytoryce. Grupy z poszczególnych krajów, czyli z Polski, Czech, Chorwacji, Ukrainy, Hiszpanii i Portugalii prezentowały przygotowane przez siebie materiały. Były nimi statystyki dotyczące mobbingu i stan prawny w każdym z omawianych państw. Dzięki temu, że niektóre zespoły były mieszane (np. w grupie chorwackiej byli też przedstawiciele z Bośni i Hercegowiny) uzyskaliśmy szeroki przekrój informacji.
I tak dowiedzieliśmy się, że ogólna definicja mobbingu, jeśli dane państwo w ogóle ją ma, jest bardzo płynna. Może być to wykluczenie z zespołu, zarzucenie danej osoby obowiązkami, ubliżanie jej na forum, umniejszanie jej wartości, wszelkiego rodzaju przemoc fizyczna, a także psychiczna. W Polsce przyjmuje się, że mobbing jest wtedy, kiedy dane zachowanie pojawia się cyklicznie przez okres pół roku. Trochę długo, prawda? Zwłaszcza jeśli mobber znęca się nad nami psychicznie i wpływa to nie tylko na naszą aktywność zawodową, ale także na to, co dzieje się poza pracą…
Uczestnicy warsztatów mieli bardzo różnorodną wiedzę na temat mobbingu. Część z nich o tym, że to zjawisko ma nazwę i definicję, dowiedziało się dopiero w momencie przygotowania statystyk do warsztatów. W Bośni i Hercegowinie, a także na Ukrainie zjawisko formalnie nie istnieje. Brzmi strasznie, prawda?
Przed przyjazdem na wymianę, uczestnicy ocenili swoją wiedzę na temat mobbingu średnio na 5 w 10-stopniowej skali, co obrazuje poniższy wykres. Jak zmienił się ich poziom wiedzy z czasem? Czytaj dalej!
Po prezentacjach uczestników, organizatorki starały się w przystępny sposób przekazać wiedzę o rodzajach mobbingu, o tym, skąd może się brać to zjawisko i jak mu zapobiegać. Łączyliśmy się w międzynarodowe pary lub grupy i tworzyliśmy scenki lub skecze mające odtworzyć dane zjawisko. Następnie omawialiśmy je na forum. Ćwiczyliśmy również sposoby zapobiegania mobbingowi i asertywność biorąc udział w teatrze uciśnionych.
Jak to wyglądało w praktyce, możesz zobaczyć na filmie na YouTube:
Po kilku dniach czuć było zdecydowaną zmianę podejścia, jednak ogólna konkluzja była umiarkowanie optymistyczna. O ile nasza wiedza na temat rodzajów mobbingu wzrosła znacząco, o tyle wachlarz zapobiegania mu jest na tyle szeroki, że niemalże każdorazowo stanowi studium przypadku. Są jednak wspólne mianowniki: to, że o mobbingu trzeba mówić głośno. Przede wszystkim wtedy, kiedy się go doświadcza, ale nie tylko. Że jeśli dzieje się najgorsze, trzeba chociaż próbować stawiać granice. Nie zostawać z mobberem sam na sam, mieć świadków, jak najwięcej starać się załatwiać na piśmie.
Nie są to tylko moje odczucia – zdecydowana większość moich kolegów z wymiany przyznała, że ich wiedza w znaczący sposób wzrosła! W dyskusjach kończących wszyscy byliśmy zdania, że warsztaty jak te powinny być absolutnie obowiązkowe. Od przedszkola przez wszystkie etapy życia zawodowego.
Po wymianie uczestnicy oceniali swoją wiedzę na temat mobbingu na 9 w 10-stopniowej skali. To znaczący wzrost!
Poza tym, że zyskaliśmy wiedzę i narzędzia, istotny jest jeszcze jeden czynnik. Spędzaliśmy ze sobą 24/7 – od momentu spotkania pierwszego dnia. Więzy zacieśniły się, rozmowy trwały do późnych godzin nocnych jeszcze długo po tym, jak wybrzmiało hasło kończące oficjalne warsztaty. Możliwość spotkania osób nie tylko z różnych krajów, ale także kultur, a czasem nawet pokoleń i dyskusja w bezpiecznej, pełnej tolerancji i akceptacji przestrzeni były dla mnie czymś absolutnie magicznym. Poziom rozmów był niezwykle wysoki, choć żarty, jak to w towarzystwie, czasem niewybredne.
Dowiedziałam się wiele nie tylko o mobbingu i o krajach, z których przyjechali moi koledzy i koleżanki. Dowiedziałam się wiele także o sobie. I za to ogromnie dziękuję całej Fundacji Vamos!
Opinie uczestników
Co mówili o projekcie inni uczestnicy?
Wszyscy zgodnie orzekli, że poleciliby tę wymianę innym. W ankiecie powyjazdowej uzyskaliśmy wysokie oceny 9-10 (na 10-stopniowej skali).
Jeden z uczestników napisał:
To doświadczenie było niezwykle ważne dla mojej przyszłości. Wkrótce zaczynam pierwszą pracę i nie miałem pojęcia, jaki wpływ mobbing może mieć na mnie i moje środowisko pracy.
Inni również podkreślali praktyczny wymiar warsztatów:
Nauczyłem się, jakie są rodzaje mobbingu i jak najlepiej reagować w takich sytuacjach.
Podobała mi się różnorodność warsztatów. Myślę, że wiele się nauczyliśmy w kreatywny i zabawny sposób. A było to bardzo przydatne, ponieważ wcześniej nie byłem pewien, co można interpretować jako mobbing.
Okazało się również, że możliwe są kulturalne rozmowy osób o różnych narodowościach i poglądach – wystarczy dać im możliwość spotkania na neutralnym gruncie:
Najbardziej podobała mi się możliwość dyskusji grupowej. Każdy z nas miał otwarty umysł, więc mogliśmy w pełnej szacunku atmosferze podzielić się swoimi przemyśleniami i punktami widzenia. Jest to naprawdę możliwe, szczególnie dla młodych ludzi – wystarczy dać im możliwość lepszego poznania innych kultur i zobaczenia problemów z drugiej strony.
Najbardziej docenianym elementem wymiany jest nieformalna edukacja:
Podobała mi się kombinacja energetyzujących i praktycznych zadań, scenek i dyskusji. To było niesamowite doświadczenie pełne energii, nieformalnej edukacji, które mnie wzbogaciło i zainspirowało.
Ten projekt był idealną odskocznią od rzeczywistości. To rodzaj wakacji, na których pracujesz, ale bez presji i ze wspaniałymi ludźmi wokół siebie. To najlepszy sposób na nauczenie się czegoś nowego!
Razem jesteśmy silniejsi
Ty też możesz poczuć wyjątkową atmosferę panującą podczas wymiany! Posłuchaj piosenki przygotowanej przez uczestników: “Together we’re strong”. Aż trudno uwierzyć, że ci młodzi ludzie przygotowali ją samodzielnie, począwszy od tekstu, muzyki i wykonania, w zaledwie 2 dni!
To nie wszystko, co uczestnicy przygotowali dla upowszechnienia rezultatów wymiany. Powstał również e-book, gra planszowa (kliknij, aby pobrać) oraz plakaty.
A Ty spotkałeś się w swojej pracy z mobbingiem? Może nie jesteś pewien? Zajrzyj na stronę naszej poradni online Pracopozytyw, wkrótce pojawią się tam przydatne artykuły.
A może chciałbyś pojechać z nami na kolejną wymianę? Zapisz się newsletter – dowiesz się pierwszy o naborach na wyjazd!
